قیمت ارز یکی از مهم‌ترین پارامترهایی است که برای سنجش سطح سلامت اقتصادی کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد و پنجره های به پایداری اقتصادی آن کشور است. به همین دلیل، این قیمت مدام تحت نظر و تحلیل است.
اگر می‌خواهید پولی به خارج از کشور منتقل کنید یا پولی از خارج از کشور دریافت کنید، باید به طور پیوسته نرخ ارز را تحت نظر داشته باشید. این قیمت ممکن است به صورت روزانه تحت تأثیر نیروهای بازار و براساس میزان تقاضا و عرضه کم و زیاد شود.
در کشور ما به دلیل تورم زیاد و ناپایداری اقتصادی، بسیاری از مردم تمایل دارند سرمایه ریالی خود را به ارزهای خارجی تبدیل کنند. به همین جهت دانستن عوامل مؤثر روی قیمت ارز می‌تواند کمک زیادی به پیشبینی نوسانات ارزی و خرید و فروش‌های هوشمندانه کند. در ادامه با این عوامل آشنا می‌شویم.
نمودار قیمت دلار آمریکا در بازار ارز آزاد ایران از سال ۲۰۱۲ تاکنون نشان دهنده افزایش چشمگیری از حدود ۳ هزار تومان به ازای هر دلار آمریکا در سال ۲۰۱۲ تا حدود ۲۹ هزارتومان در سال حال حاضر است. جهش چشمگیر قیمت دلار آمریکا در سال ۲۰۱۸، به دلیل خروج آمریکا از برجام بود.
چه عواملی روی قیمت ارز تأثیر دارند؟
۱- نرخ تورم
تغییرات تورم بازار می‌تواند روی نرخ تبدیل ارز تأثیرگذار باشد. کشوری که نرخ تورم پایین‌تری دارد، نسبت به کشوری که نرخ تورم بالاتری دارد، پول با ارزش‌تری نیز دارد. وقتی تورم پایین باشد، قیمت‌های کالاها و خدمات به کندی افزایش میابد.
ارزش پول کشوری که نرخ تورم در آن به طور پیوسته ثابت باشد، روز به روز بیشتر می‌شود. در مقابل، ارزش پول کشوری که نرخ تورم بالایی دارد، روز به روز کمتر می‌شود و در نتیجه قیمت ارز در آن کشور بالا می‌رود.
۲- نرخ بهره
تغییرات نرخ بهره روی ارزش پول و نرخ تبادل دلار اثر می‌گذارند. نرخ تبدیل ارز، نرخ بهره و التهاب، سه عامل مرتبط به هم دیگر هستند. افزایش نرخ بهره سبب افزایش ارزش پول ملی یک کشور می‌شود، زیرا نرخ بهره بالاتر سبب افزایش سود سرمایه گذاران و در نتیجه جذب سرمایه خارجی می‌شود که آن نیز به نوبه خود سبب کاهش قیمت ارز می‌شود.
نرخ بهره تعیین شده توسط بانک‌های مرکزی در کشورهای مختلف دنیا. همانطور که می‌بینید در کشورهای توسعه یافته، نرخ بهره پایین‌تر است.
۳- حساب جاری کشور/تعادل پرداخت ها
حساب جاری کشور، نشان دهنده تعادل خرید و فروش در سرمایه گذاری خارجی است. این تعادل شامل تمامی تراکنش‌های وارداتی، صادراتی، وام‌ها و … است. کاهش حساب جاری به دلیل خروج ارز بیش از حد برای وارد کردن محصولات نسبت به میزان ارزی که از صادرات حاصل می‌شود، سبب کمبود ارز در کشور می‌گردد. تعادل پرداخت‌ها سبب نوسان قیمت ارز و ارزش پول ملی آن کشور می‌شود.
تعادل تراز حساب جاری در کشورهای دنیا در سال ۲۰۲۰. جالب است که ایالات متحده پایین‌ترین حساب جاری را دارد!
۴- مقروض بودن دولت
مقروض بودن دولت اشاره به مقروض بودن دولت به عموم جامعه داخلی یا مقروض بودن در سطح بین المللی اشاره دارد. کشوری که دولت آن مقروض باشد، مکان جذابی برای سرمایه گذاران خارجی نیست و این مسئله سبب تورم می‌شود.
در صورتی که بازار پیشبینی کند که دولت در یک کشور خاص مقروض می‌شود، سرمایه گذاران خارجی در آن کشور سهام خودشان را در بازار آزاد می‌فروشند. در نتیجه ارزش پول ملی در آن کشور کاهش و نرخ ارز در آن کشور افزایش میابد.
۵- تراز بازرگانی
تراز بازرگانی هر کشور که با حساب جاری و تعادل پرداخت‌های آن مرتبط است، نسبت قیمت‌های صادرات به قیمت‌های واردات می‌باشد. اگر قیمت‌های صادراتی بالاتر از قیمت‌های وارداتی باشد، تراز بازرگانی یک کشور بهبود میابد.
هرچه تراز بازرگانی کشور بالاتر باشد، درآمد ارزی کشور بالاتر می‌رود و در نتیجه تقاضا برای پول آن کشور زیاد می‌شود که موجب افزایش ارزش پول ملی آن کشور و در نتیجه کاهش قیمت ارز می‌گردد.
۶- پایداری و عملکرد سیاسی
وضعیت سیاسی یک کشور و عملکرد اقتصادی دولت آن می‌تواند روی قدرت پول ملی آن کشور تأثیرگذار باشد. کشوری که کمتر دستخوش آشفتگی‌های سیاسی باشد، مکانی جذاب‌تر برای سرمایه گذاران خارجی است و در نتیجه سرمایه بیشتری از کشورهای دارای پایداری سیاسی و اقتصادی کمتر جذب می‌کند.
در واقع، افزایش سرمایه خارجی سبب افزایش ارزش پول ملی آن کشور می‌شود. کشوری با سیاست بازرگانی و مالی مشخص و ثابت، هیچ فضایی برای عدم قطعیت در ارزش پولش باقی نمی‌گذارد. در مقابل، کشوری که مستعد آشفتگی‌های سیاسی است، دچار افزایش قیمت ارز خارجی می‌شود.
آشفتگی‌های سیاسی نقش مهمی در افزایش قیمت ارز دارند.
۷- رکود اقتصادی
وقتی کشوری با رکود اقتصادی مواجه می‌شود، نرخ‌های بهره در آن کشور کاهش میابد و در نتیجه شانس آن برای جذب سرمایه خارجی کم می‌شود. در نتیجه، اعتبار پول ملی آن در مقایسه با دیگر کشورها کاهش می‌یابد و قمیت ارز در آن کشور دچار افزایش می‌شود.
۸- حدس و گمان
اگر انتظار برود که ارزش پول ملی یک کشور افزایش یابد، سرمایه گذاران تقاضای بیشتری برای آن پول خواهند کرد تا در آینده‌ای نزدیک سود ببرند. در نتیجه، ارزش پول ملی آن کشور به دلیل افزایش تقاضا، افزایش میابد. با این افزایش در قیمت پول ملی، نرخ تبدیل ارز در کشور کاهش میابد.
۹- روش انتقال
پول خارجی با روش‌های مختلفی مثل تراکنش‌های تلگرافی، چک‌های بانکی و اسکناس‌های خارجی به کشور وارد می‌شود. تبادل ارز، از طریق صاف کردن قرض‌های هر دو سمت، پرداخت‌های بین المللی را تسهیل می‌کند. در نتیجه ارزش پول ملی هر دو کشور بالا می‌رود.
۱۰- مداخله دولت
بعضی از دولت‌ها تمایل دارند تا با مداخله در بازار ارز، قیمت آن را کنترل کنند. برای مثال، در کشور خودمان، اخیرا دولت توانست با تزریق روزانه ۵۰ میلیون دلار آمریکا به بازار ارز، قیمت دلار آمریکا را زیر ۳۰ هزار تومان نگه دارد.
۱۱- افزایش قیمت پول دیگر کشورها
همه عوامل افزایش قیمت ارز داخلی نیستند و گاهی با وجود ثابت ماندن و حتی بالا رفتن ارزش پول ملی، ممکن است قیمت یک ارز خاص بالا برود. برای مثال در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۱، به دلیل بحران اقتصادی در اروپا و آمریکا، ارزش ین ژاپن افزایش یافت زیرا سرمایه گذاران، از سرمایه گذاری در آمریکا و بسیاری از کشورهای اروپایی، واهمه داشتند. بنابراین، با وجود نرم بهره پایین قدرت کم پول ملی ژاپن، قیمت ین به افزایش خودش ادامه داد.
به عنوانی یک مثال دیگر می‌توان به کاهش ارزش پوند انگلستان نسبت به دلار آمریکا در اوایل دهه ۱۹۸۰ اشاره کرد که نه به دلیل کاهش ارزش پوند، بلکه به دلیل افزایش ارزش دلار قدرتمند آمریکا بود.
مقالات مرتبط :
- کسب درآمد با یوتیوب به همراه معرفی بهترین روش های آن
- درآمد از یوتیوب به همراه معرفی انواع روش های انواع کسب درآمد
- ارز ترون چیست و چگونه می‌توان آن را در ایران خریداری کرد؟